Panik Bozukluk
Panik Bozukluğu Olan Kişilerin Zihinlerinden Geçen Bazı Düşünceler:
Kalp krizi geçiriyorum
Felç geçiriyorum
Çıldırıcam...
Kesin ölüyorum
Panik Bozukluk Nedir:
Ani ve beklenmedik bir şekilde ortaya çıkar ve kişide yoğun korku ve panik hissi yaratır. Panik bozuklukta ataklar birdenbire başlar ve giderek şiddetlenir. Birey bir sonraki panik atakların ne zaman olacağı konusunda yoğun korku ve endişe duyar. Atakların çoğu beklenmedik zamanlarda ortaya çıkar ve panik bozuklukta bireyler bedensel duyumlarını atak geçirmeyenlere göre felaketleştirici biçimde yorumlama eğilimindelerdir.
Panik Bozukluk Belirtileri:
- Ölüm korkusu
- Göğüs ağrısı
- Midede kramplar
- Bayılma hissi, sersemlik
- Titreme
- Bulantı, kusma
- Çarpıntı
- Baş dönmesi
- Boğulma hissi
Panik Bozukluk Fizyolojisi
Bireyler belli bir tehlike algıladığında ya da öngördüğünde beyin sinir sisteminin otonom sinir sistemi devreye girer. Otonom sinir sistemi ikiye ayrılır;
- Sempatik Sinir Sistemi: Vücudu harekete geçiren bir alarm sistemdir. Savaş-kaç mekanizmasının işleyişinden sorumludur. Bu sistem devreye girdiğinde vücudun savaş-kaç mekanizmasını işletebilmesi için kasların enerjiye ihtiyacı vardır bu nedenle enerji üretebilmek adına kalp daha hızlı çalışır ve akciğerler nefes alıp vermeyi arttırır.
- Parasempatik Sinir Sistemi: Vücudun gevşeme halinden sorumlu olan sistemdir. Örneğin beslenme ile birlikte mide ve bağırsaklara kan akışının fazla olmasıyla birlikte kaslarda gevşemeyi sağlar. Parasempatik sinir sisteminde bir süre sonra sempatik sinir sisteminin kontrolden çıkmasını engelleyerek durduran koruyucu bir düzeneği vardır.
Panik Bozuklukta Sempatik ve Parasempatik Sinir Sisteminin Rolleri:
Bireylerde sempatik sinir sistemi devreye girdiğinde kalp atım hızını ve gücünü artırır böylelikle kan akım hızı artmaktadır ve dokulara daha fazla oksijen gitmesiyle birlikte bireyde yaşanan korku ve panik ile kalp çok hızlı atmaya başlamaktadır. kan ciltten, parmaklardan ve ayaklardan çekilir cilt soluklaşır, uyuşma ve karıncalanmalar başlar. Panik bozukluk belirtilerinden hatırlayacak olursak “bayılma”, “uyuşma”, “kalbim çok hızlı atıyor” ve “sersemlik” gibi belirtiler mevcuttur.
Sempatik sinir sisteminin en önemli bir özelliği ise bireyi tehlikelere karşı uyanık hale getirmesidir. Sempatik sistem bireyi yaşamda tutan tehlikelere karşı alarm durumunda olmasını sağlayan sistemdir. Fakat güncel dünyada tehlike olmadığı halde kendiliğinden sempatik sinir sistemi devreye girdiğinde beynimiz tehlike olarak algılar ve birey bunu anlamlandıramadığı için korku yaşar. Bireylerin atak geçirme korkusu ile önceki sosyal hayatlarından çekilmeye başlamalarının sebebi de budur. Birey her an atak geçirme ihtimali ile gündelik işlerine yoğunlaşamaz ve dikkat kaymaları başlar. İnsan düşünen bir varlıktır, birey bu belirtiler ile vücuduna odaklanmaya başlar “Kesin ölüyorum”, “Kalp krizi geçiriyorum” gibi düşünceler ile fiziksel belirtileri yanlış yorumlayarak felaketleştirir.
Kişinin kalp krizi geçirdiğini sanmasının en önemli sebebi ise gerçek anlamda kalp krizi geçirmenin ne olduğunu bilmemesidir. Kalp krizinde ana belirtiler nefes darlığı, göğüs ağrısı, çarpıntı ve bayılmadır. Kalp krizi esnasında birey ne kadar hareket ederse belirtiler o kadar fazla görülür. Panik atakta ise kişi dinlenir vaziyetteyken ve yalnızken gelir belirtiler bir süre sonra söner.
Panik Bozukluk Kısır Döngü:
Fiziksel belirtiler algılanır
Tehlike olarak yorumlanır
Korku
Sempatik sinir sistemin aktive olması
Fiziksel belirtilerin artması
Panik Bozukluk Nasıl Geçiyor
Atak esnasında sempatik sinir sistemi aktiveyken parasempatik sinir sistemi devreye giriyor ve vücudu gevşetiyor. Parasempatik sinir sisteminin devreye girmesi için bireye nefes egzersizi önerilir. Atakların başlayacağı hissedildiğinde nefes egzersizi yapılır ve parasempatik sinir sistemi aktive olurken sempatik sinir sistemi inaktive olur ve birey rahatlamaya, gevşemeye başlar.
Panik Bozukluk Tedavi:
Panik bozukluk yaşayan kişiler ilaç tedavisi ve psikoterapi ile belirgin fayda görmektedirler. “Yardım almaktan ve tedavi olmaktan kaçınmayın.”
